RAM là một trong những linh kiện quan trọng trong hệ thống máy tính nói chung và Laptop nói chung. Vậy lựa chọn RAM Laptop như thế nào để phù hợp với Laptop của bạn và tránh xung đột linh kiện với nhau.

Trước hết chúng ta cần tìm hiểu RAM là gì? RAM (viết tắt từ Random Access Memory) là một loại bộ nhớ khả biến tức là có thể thay đổi ngẫu nhiên liên tục cho phép truy xuất đọc-ghi ngẫu nhiên đến bất kỳ vị trí nào trong bộ nhớ dựa theo địa chỉ ô nhớ. Thông tin lưu trên RAM chỉ là tạm thời, chúng sẽ mất đi khi mất nguồn điện cung cấp. Vậy có nghĩa mỗi thao tác của bạn với máy tính thì đều được lưu vào một phân vùng của RAM. Ngay cả những tác vụ thường ngày nhất cũng dần tốn RAM hơn điển hình như trình duyệt Chrome nói riêng và những trình duyệt sử dụng nhân Chromium đều tiêu tốn một lượng RAM rất lớn.

Có những thông số của RAM và cũng ảnh hưởng trực tiếp tới những tiêu chí của chúng ta khi chọn RAM cho Laptop bao gồm: dung lượng RAM, tốc độ bus của RAM và chạy RAM Dual Channel hay Single Channel.

Dung lượng RAM

Tiêu chí đầu tiên khi chọn RAM Laptop chính là dung lượng RAM bởi đây là thông số quan trọng nhất của RAM cho phép bạn có thể làm việc với RAM của Laptop ở mức độ như nào. Có nghĩa là bạn có thể làm bao nhiêu tác vụ một lúc chính là từ dung lượng RAM của Laptop có đủ chỗ để lưu trữ và xử lí không.

Trong trường hợp máy không đủ bộ nhớ RAM thì sẽ tự động nhận ra những phần nào tạm thời chưa xử lí tới hoặc được mở từ ban đầu và chưa sử dụng lại để giải phóng, đồng nghĩa với việc dữ liệu hiện thời ở phân vùng đó sẽ không còn nữa nhằm nhường chỗ cho phần dữ liệu mới được nạp vào. Các tác vụ bị giải phóng sẽ buộc phải dừng lại và chỉ khi nào bạn quay lại dùng thì chúng sẽ lại nạp lại dữ liệu ở đó. Vì vậy khi máy của bạn thiếu RAM thì trải nghiệm sẽ rất khó chịu bởi máy liên tục phải giải phóng những phần RAM trước, trong quá trình này máy tính cũng gần như không thể phản hồi được bởi không còn ô lưu trữ trên RAM để tiếp nhận thêm lệnh mới. Do đó bạn cần xác định đúng nhu cầu của mình đẻ lựa chọn dung lượng RAM chính xác hoặc có thể dư một chút để sử dụng lâu dài.

Để làm được điều này thì cần cân nhắc tới những ứng dụng và tác vụ khi sử dụng để chọn RAM Laptop cho phù hợp. Ví dụ như với những tác vụ văn phòng phổ thông và duyệt web ở mức bình thường thì 4GB RAM đã là đủ cho những tác vụ trên trừ khi công việc văn phòng của bạn liên quan đến những file excel dày đặc và rất nặng thì sẽ phải nâng thêm RAM tùy theo mức độ sử dụng. 4GB RAM cũng là mức cơ bản hiện nay được trang bị sẵn ở đa phần Laptop tầm trung và giá rẻ.

Dung lượng RAM cũng ảnh hưởng tới khả năng chơi game khá nhiều đặc biệt là những game theo kiểu thế giới mở do dữ liệu phải xử lí để nạp vào cpu là liên tục, do đó cần một lượng RAM trống nhất định để có thể vận hành 1 cách mượt mà nhất và tránh hiện tượng tràn RAM. Với hầu hết game hiện nay thì mức 16GB RAM đã là đủ để chơi một cách mượt mà nhất. Còn nếu như bạn muốn Stream Game thì nên nâng cấp lên 32GB RAM. Tuy nhiên là ít ai lại muốn live Stream trên Laptop bởi hệ thống tản nhiệt vẫn bị giới hạn do đó sẽ rất hại cho thiết bị nên 16GB là đủ để chơi Game tại thời điểm hiện tại.

Vậy thì những mẫu Laptop hỗ trợ RAM lên tới 32GB hoặc 64GB nhằm mục đích gì. Thường thì những mẫu máy có thể hỗ trợ tối đa lên mức RAM như vậy sẽ là những mẫu Work Station cao cấp của các hãng bởi những phần mềm thiết kế đồ họa có mức ngốn RAM rất cao. Thêm nữa những mẫu máy trên có thể trang bị tới 4 khe RAM để chạy Quad Channel giúp tốc độ truyền tải dữ liệu RAM tăng lên đáng kể.

Các loại RAM và bus của RAM

Do công nghệ liên tục phát triển, những con chip nhớ càng ngày được cải tiến do đó các loại RAM giờ đã phát triển rất nhiều hơn so với xưa. Càng ngày Bus RAM càng cao nhằm tăng hiệu năng cho toàn bộ hệ thống. Các loại Bus RAM hiện nay:

SDR SDRAM được phân loại theo bus speed như sau:

• PC-66: 66 MHz bus.
• PC-100: 100 MHz bus.
• PC-133: 133 MHz bus.

DDR SDRAM:

• DDR-200: Tên module PC-1600. 100 MHz bus với 1600 MB/s bandwidth.
• DDR-266: Tên module PC-2100. 133 MHz bus với 2100 MB/s bandwidth.
• DDR-333: Tên module PC-2700. 166 MHz bus với 2667 MB/s bandwidth.
• DDR-400: Tên module PC-3200. 200 MHz bus với 3200 MB/s bandwidth.

DDR2 SDRAM:

• DDR2-400: Tên module PC2-3200. 100 MHz clock, 200 MHz bus với 3200 MB/s bandwidth.
• DDR2-533: Tên module PC2-4200. 133 MHz clock, 266 MHz bus với 4267 MB/s bandwidth.
• DDR2-667: Tên module PC2-5300. 166 MHz clock, 333 MHz bus với 5333 MB/s bandwidth.
• DDR2-800: Tên module PC2-6400. 200 MHz clock, 400 MHz bus với 6400 MB/s bandwidth

DDR3 SDRAM:

• DDR3-1066: Tên module PC3-8500. 533 MHz clock, 1066 MHz bus với 8528 MB/s bandwidth.
• DDR3-1333: Tên module PC3-10600. 667 MHz clock, 1333 MHz bus với 10664 MB/s bandwidth.
• DDR3-1600: Tên module PC3-12800. 800 MHz clock, 1600 MHz bus với 12800 MB/s bandwidth.
• DDR3-2133: Tên module PC3-17000. 1066 MHz clock, 2133 MHz bus với 17064 MB/s bandwidth.

DDR4 SDRAM:

• DDR4-2133: Tên module PC4-17000. 1067 MHz clock, 2133 MHz bus với 17064 MB/s bandwidth.
• DDR4-2400: Tên module PC4-19200. 1200 MHz clock, 2400 MHz bus với 19200 MB/s bandwidth.
• DDR4-2666: Tên module PC4-21300. 1333 MHz clock, 2666 MHz bus với 21328 MB/s bandwidth.
• DDR4-3200: Tên module PC4-25600. 1600 MHz clock, 3200 MHz bus với 25600 MB/s bandwidth.

Ngoài ra chúng ta còn có một loại đặc biệt hơn là DDR3L. RAM DDR3L còn được gọi là PC3L là một loại RAM DDR3 đặc biệt, chữ “L” là viết tắt của “LOW”. Đây là loại RAM DDR3 sử dụng tiêu chuẩn điện áp thấp hơn so với RAM DDR3 thông thường. Điện áp làm việc của DDR3 là 1.5V trong khi điện áp làm việc của DDR3L chỉ là 1.35V. Do tiêu thụ ít điện năng hơn nên thương được sử dụng trong những mẫu Laptop nhằm tăng tuổi thọ pin cũng như giảm nhiệt độ tổng thể. DDR3L cũng chỉ tích hợp với những CPU từ đời thứ 4 trở lên tức là từ Haswell và một vài mẫu đặc biệt ở đời thứ 3.

So với DDR3 thì DDR3L có một số điểm cải tiến rõ rệt:

• DDR3L sử dụng điện áp 1.35V trong khi DDR3 sử dụng điện áp 1.5V.
• PC3L tiêu thụ ít năng lượng hơn PC3.
• DDR3L tỏa nhiệt ít hơn DDR3.
• DDR3L được sử dụng chủ yếu trong các thiết bị di dộng như laptop. Trong khi DDR3 được sử dụng chủ yếu trong desktop.
• Chính vì mục tiêu sử dụng trong các thiết bị di động nên DDR3L chỉ được sản xuất dưới dạng module SO-DIMM (Small Outline Dual In-line Memory Module) – 67.5mm nhỏ gọn. Còn DDR3 được sản xuất cả dưới dạng modult SO-DIMM – 67.5mm và module 133.35mm.

Từ DDR4 thì mức tiêu thụ điện đã giảm xuống chỉ còn 1,2V tức là còn ít hơn cả DDR3L do đó phần lớn các mẫu Laptop hiện nay đều sử dụng DDR4 để cân bằng giữa điện năng tiêu thụ lẫn hiệu năng. Chúng ta vẫn có DDR4L ở những mẫu Laptop cao cấp thường là những mẫu máy có hệ thống tản nhiệt thụ động tức là không có quạt bởi mức điện năng tiểu thụ của DDR4L chỉ là 1,05V nên nhiệt lượng tỏa ra cũng rất ít. Thêm nữa thì giá của DDR4L vẫn khá cao nên chỉ trang bị trên những mẫu ultrabook cao cấp nhằm tối ưu nhiệt độ.

Vậy lựa chọn ở đây rất dễ dàng bởi mỗi loại Laptop sẽ hỗ trợ các chuẩn RAM khác nhau do đó bạn chỉ cần mua đúng chuẩn đó và lắp vào là được. Chỉ cần chú ý tới tốc độ Bus. Ví dụ Laptop của bạn hỗ trợ tối đa RAM DDR3 Bus 1600 Mhz thì vẫn có thể nhận tất cả các RAM theo chuẩn DDR3 kể cả có Bus thấp hơn và tất nhiên lúc này RAM sẽ chỉ chạy ở Bus thấp hơn đó. Cũng như vậy ví dụ khi Laptop của bạn chỉ hỗ trợ DDR3 1333 Mhz thì khi bạn lắp 1 thanh DDR3 1600 Mhz máy vẫn nhận tuy nhiên sẽ chỉ nhận Bus ở mức 1333 và hoạt động bình thường.

Tuy nhiên với những tác vụ cơ bản thì tốc độ Bus khác nhau gần như là không thể cảm nhận được. Mình có thử sử dụng một mẫu Laptop có Bus 2133 Mhz cùng với một mẫu Laptop chỉ có Bus là 1066 Mhz thì chỉ khi bật tầm 20 tab Chrome lên và chuyển qua lại thì lúc này mới có một chút xíu nhỉnh hơn về tốc độ phản hồi.

Dual Channel hay Single Channel hay nhiều hơn nữa

Các mẫu Laptop hiện nay phần lớn đều có sẵn 2 khe RAM trong máy nhằm hỗ trợ chạy Dual channel. Nhiều mẫu máy trạm đặc biệt có tới tận 4 khe RAM thì có thể chạy lên tới Quad Channel. Còn Single Channel thì chỉ là chạy 1 kênh RAM hay là chạy 1 thành RAM đơn.

Hiện nay những thanh 2GB RAM đã gần như tuyệt chủng trên thị trường do đó những mẫu Laptop đi kèm với 4GB RAM sẽ chỉ là một thành 4GB và chạy Single Channel. Do đó sau này khi nâng thêm 1 thanh RAM nữa máy không những nhiều RAM lên mà còn chuyển sang chạy Dual Channel.

Vậy thì Dual Channel có gì cải thiện hơn so với Single Channel. Quay lại Bus của RAM, ví dụ RAM có Bus 2800MHz trong một giây sẽ vận chuyển được 22400MB (20GB/s) dữ liệu. Khi bạn sử dụng DualChanel, lắp 2 RAM song song dữ liệu vận chuyển được trong 1 giây sẽ tăng gấp đôi. Tuy nhiên bus RAM sẽ không tăng, vẫn chỉ là 2800MHz. Với lượng thông tin được truyền đi nhiều hơn thì tất nhiên hiệu năng cũng sẽ tăng lên. Tuy nhiên để cảm nhận được điều này thì chúng ta phải làm những tác vụ nặng như render video hoặc đơn giản nhất và cũng dễ nhận biết nhất chính là khi chơi game trên card on-board thì Dual Channel cho FPS nhỉnh hơn đáng kể với Single channel.

Từ những điều trên thì khi lựa chọn RAM Laptop Dual Channel hay Single Channel cũng là một vấn đề bạn nên để tâm tới. Với những tác vụ đơn giản thì 2 giao thức trên gần như không hề có sự khác biệt.

Tổng kết

Cuối cùng việc chọn RAM Laptop sẽ tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng của chính bạn. Nếu bạn chỉ có nhu cầu dùng Laptop ở mức cơ bản và giải trí thông thường thì 4GB RAM là đủ nhưng vẫn nên sử dụng 8GB RAM để có trải nghiệm tốt hơn cả. 8GB RAM hiện nay cũng là con số cân bằng để có trải nghiệm tốt trên một mẫu Laptop trong cả việc chơi game lẫn làm đồ họa. Tất nhiên với những yêu cầu đồ họa cao cấp hơn thì RAM có thể lên tới 32GB thậm chí 64GB tùy vào nhu cầu và tính chất của công việc.